SPIS TREŚCI
RAFAŁ ROGOWSKI, TADEUSZ WOJAS – Chrząszcze (Coleoptera) zasiedlające leżaninę w rezerwacie przyrody „Dębina” w Dolinie Nysy Kłodzkiej
LESZEK KUCHARSKI, MAREK KLOSS, JADWIGA SIENKIEWICZ – Szata roślinna źródlisk Drawieńskiego Parku Narodowego
NOTATKI FLORYSTYCZNE FAUNISTYCZNE I MYKOBIOTYCZNE
JERZY BOROWSKI, TOMASZ GAZUREK, CZESŁAW GREŃ, RADOSŁAW PLEWA, JACEK HILSZCZAŃSKI, TOMASZ JAWORSKI, ANDRZEJ GÓRZ – Atomaria pseudatra Reitter, 1888 i A. hislopi Wollaston, 1857, dwa nowe gatunki chrząszczy w faunie Polski (Coleoptera, Cryptophagidae)
TOMASZ NIECHODA, AGNIESZKA ALEKSIEJCZUK, PAWEŁ MACIAK – Car Dąb – Legenda Białowieskiej Kniei
KRONIKA
PIOTR DASZKIEWICZ, TOMASZ SAMOJLIK – Krajowa fauna, żubry i Puszcza Białowieska na łamach leszczyńskiego „Przyjaciela Ludu” (1834-1849)
Z ŻAŁOBNEJ KARTY
BOGUMIŁA JĘDRZEJEWSKA, ANNA, MARIA WÓJCIK – Wspomnienie Barbarze Ewie Wysmułek (1931–2023)
MAŁGORZATA BOŁBOT – dr Jan Raczyński
Chrząszcze (Coleoptera) zasiedlające leżaninę w rezerwacie przyrody „Dębina” w Dolinie Nysy Kłodzkiej
STRESZCZENIE
Badania zgrupowań chrząszczy saproksylicznych zasiedlających leżaninę
w leśnym rezerwacie przyrody „Dębina” (Dolina Nysy Kłodzkiej) wykazały obecność 52 gatunków, należących do 21 rodzin, wśród których najliczniej reprezentowane były Staphylinidae (11 gatunków), Carabidae (6), Curculionidae (5) i Tenebrionidae (4).
W zgrupowaniu przeważały pospolite gatunki saproksyliczne i drapieżne: Uleiota planata (L.), Cerylon histeroides (Fabr.), Limodromus assimilis (Payk.), Hylesinus crenatus (Fabr.), Paromalus flavicornis (Hbst.) i Carabus granulatus L. Odnotowano także siedem gatunków rzadkich w Polsce, stanowiących główny walor koleopterofauny: Batrisus formicarius Aubé, Chrysolina oricalcia (Müll.), Clypastraea pusilla (Gyll.), Lagria atripes Muls. & Guill., Malthodes mysticus Kiesenw., Neatus picipes (Hbst.) i Rugilus mixtus (Lohse). Najwięcej gatunków odnotowano na dębie szypułkowym - 32; na jaworze stwierdzono 25 gatunków, na jesionie 18, a na mającej najmniejszy udział wśród analizowanych drzew lipie - 6 gatunków. Większość (62,5%) stwierdzonych gatunków należała do grupy typowych saproksylicznych z klas wierności F1 - F3, jednak zaznaczył się tu wyraźny udział gatunków przypadkowych (F0), nie związanych z badanym środowiskiem, wynoszący 38,5%. W strukturze troficznej dominowały gatunki drapieżne i częściowo drapieżne (50%), a następnie roślinożerne (nie ksylofagi) - 15,4% oraz ksylo- i mykofagiczne - odpowiednio 13,5 i 11,5%, przy czym znaczny udział gatunków roślinożernych wynikał wyłącznie z obecności gatunków przypadkowych. Po wyłączeniu ich z analizy struktura troficzna zgrupowania przedstawiała się odmiennie - wśród gatunków z klas wierności F1 - F3 również 50% stanowiły zoo- i hemizoofagi, wyraźnie większy był udział ksylofagów i mykofagów (około 40%), natomiast polifagi i saprofagi stanowiły marginalny odsetek. Pomimo tego, że zgrupowanie koleopterofauny saproksylicznej rezerwatu „Dębina” odznaczało się specyficznym składem gatunkowym, co wykazała analiza podobieństwa gatunkowego tego rezerwatu do analogicznych zgrupowań, badanych w innych obiektach, położonych w różnych regionach Polski, uzyskane wyniki pozwalają zaliczyć ten rezerwat do obiektów o umiarkowanej wartości przyrodniczej, oszacowanej na podstawie koleopterofauny saproksylicznej.
Szata roślinna źródlisk Drawieńskiego Parku Narodowego
STRESZCZENIE
Flora i roślinność źródlisk należą do słabiej poznanych składników szaty roślinnej naszego kraju. Uformowany przez zlodowacenie Wisły fluwioglacjalny krajobraz Drawieńskiego Parku Narodowego sprzyja występowaniu licznych źródeł. Na obszarze Drawieńskiego PN znanych jest około 80 obiektów z wypływami wód podziemnych, z których większość położona jest w dolinach Płocicznej i jej dopływów. Badaniami objęto szatę roślinną 51 nisz źródliskowych. Uzyskane wyniki wskazują, że w ich florze dominują gatunki lasów łęgowych (Alno-Ulmion) i olsów (Alnion glutinosae). Z gatunków typowych dla zimnych wód płynących (krenofity obligatoryjne) odnotowano: Cardamine amara, Berula erecta i Veronica beccabunga. Liczniejsze są krenofity fakultatywne oraz luźniej związane z tymi siedliskami krenofity indyferentne. Łącznie na badanych siedliskach stwierdzono ponad 120 taksonów roślin naczyniowych i mszaków, co stanowi ok. ¼ liczby gatunków odnotowanych w tych siedliskach na obszarze Polski. W 70% badanych obiektów odnotowano płaty 5. zbiorowisk roślinnych: Cardamino-Beruletum, Cardamino-Chrysosplenietum alternifolii, Caricetum remotae, Caricetum acutiformis i Carici canescentis-Agrostietum caninae. Tylko w około 25% badanych nisz źródliskowych występują zbiorowiska z klasy Montio-Caraminetea (Cardamino-Chrysosplenietum alternifolii i Caricetum remotae). W badanych niszach zdecydowanie dominuje
(w ponad 40% obiektów) zbiorowisko typowe dla wód płynących z klasy Phragmitetea (Cardamino-Beruletum erecti). W około 20% badanych obiektów roślinność tworzy mozaika zbiorowisk, a w 12% nisz nie odnotowano dobrze wykształconych płatów roślinności. Źródliska DPN są powiązane dynamicznie z ciekami wpływając pozytywnie na stabilność ich warunków hydrologicznych. Ma to duże znaczenie w ochronie fitocenoz włosieniczników (Ranunculion fluitantis) identyfikujących siedlisko przyrodnicze Natura 2000 – kod 3260.
Atomaria pseudatra Reitter, 1888 i A. hislopi Wollaston, 1857, dwa nowe gatunki chrząszczy w faunie Polski (Coleoptera, Cryptophagidae)
STRESZCZENIE
W zamieszczonej pracy autorzy przedstawiają informacje o dwóch nowych dla fauny Polski gatunkach chrząszczy. Chrząszcze te należą do rodziny Cryptophagidae i rodzaju Atomaria Steph. Pierwszy z nich A. pseudatra Reitt. został odłowiony na obszarze Biebrzańskiego Parku Narodowego. Natomiast drugi gatunek, A. hislopi Woll., odłowiono w Bieszczadzkim Parku Narodowym, na Tarnicy oraz Połoninie Wetlińskiej.
Krajowa fauna, żubry i Puszcza Białowieska na łamach leszczyńskiego „Przyjaciela Ludu” (1834-1849)
STRESZCZENIE
W 1878 roku Włodzimierz Dzieduszycki, przyrodnik i mecenas nauki, założył Galicyjskie Towarzystwo Łowieckie. Towarzystwo wydawało czasopismo Łowiec od 1878 do 1939 roku. Znaczna część artykułów w tym czasopiśmie poświęcona była Puszczy Białowieskiej, ochronie przyrody i żubrom. Nasza praca analizuje te artykuły, ukazując szereg nieznanych dotąd informacji i dowodząc, że periodyki myśliwskie są bardzo ważnym źródłem historiograficznym do poznania Puszczy Białowieskiej i ochrony przyrody w tej części Europy.
RAFAŁ ROGOWSKI, TADEUSZ WOJAS – Chrząszcze (Coleoptera) zasiedlające leżaninę w rezerwacie przyrody „Dębina” w Dolinie Nysy Kłodzkiej
LESZEK KUCHARSKI, MAREK KLOSS, JADWIGA SIENKIEWICZ – Szata roślinna źródlisk Drawieńskiego Parku Narodowego
NOTATKI FLORYSTYCZNE FAUNISTYCZNE I MYKOBIOTYCZNE
JERZY BOROWSKI, TOMASZ GAZUREK, CZESŁAW GREŃ, RADOSŁAW PLEWA, JACEK HILSZCZAŃSKI, TOMASZ JAWORSKI, ANDRZEJ GÓRZ – Atomaria pseudatra Reitter, 1888 i A. hislopi Wollaston, 1857, dwa nowe gatunki chrząszczy w faunie Polski (Coleoptera, Cryptophagidae)
TOMASZ NIECHODA, AGNIESZKA ALEKSIEJCZUK, PAWEŁ MACIAK – Car Dąb – Legenda Białowieskiej Kniei
KRONIKA
PIOTR DASZKIEWICZ, TOMASZ SAMOJLIK – Krajowa fauna, żubry i Puszcza Białowieska na łamach leszczyńskiego „Przyjaciela Ludu” (1834-1849)
Z ŻAŁOBNEJ KARTY
BOGUMIŁA JĘDRZEJEWSKA, ANNA, MARIA WÓJCIK – Wspomnienie Barbarze Ewie Wysmułek (1931–2023)
MAŁGORZATA BOŁBOT – dr Jan Raczyński
Chrząszcze (Coleoptera) zasiedlające leżaninę w rezerwacie przyrody „Dębina” w Dolinie Nysy Kłodzkiej
STRESZCZENIE
Badania zgrupowań chrząszczy saproksylicznych zasiedlających leżaninę
w leśnym rezerwacie przyrody „Dębina” (Dolina Nysy Kłodzkiej) wykazały obecność 52 gatunków, należących do 21 rodzin, wśród których najliczniej reprezentowane były Staphylinidae (11 gatunków), Carabidae (6), Curculionidae (5) i Tenebrionidae (4).
W zgrupowaniu przeważały pospolite gatunki saproksyliczne i drapieżne: Uleiota planata (L.), Cerylon histeroides (Fabr.), Limodromus assimilis (Payk.), Hylesinus crenatus (Fabr.), Paromalus flavicornis (Hbst.) i Carabus granulatus L. Odnotowano także siedem gatunków rzadkich w Polsce, stanowiących główny walor koleopterofauny: Batrisus formicarius Aubé, Chrysolina oricalcia (Müll.), Clypastraea pusilla (Gyll.), Lagria atripes Muls. & Guill., Malthodes mysticus Kiesenw., Neatus picipes (Hbst.) i Rugilus mixtus (Lohse). Najwięcej gatunków odnotowano na dębie szypułkowym - 32; na jaworze stwierdzono 25 gatunków, na jesionie 18, a na mającej najmniejszy udział wśród analizowanych drzew lipie - 6 gatunków. Większość (62,5%) stwierdzonych gatunków należała do grupy typowych saproksylicznych z klas wierności F1 - F3, jednak zaznaczył się tu wyraźny udział gatunków przypadkowych (F0), nie związanych z badanym środowiskiem, wynoszący 38,5%. W strukturze troficznej dominowały gatunki drapieżne i częściowo drapieżne (50%), a następnie roślinożerne (nie ksylofagi) - 15,4% oraz ksylo- i mykofagiczne - odpowiednio 13,5 i 11,5%, przy czym znaczny udział gatunków roślinożernych wynikał wyłącznie z obecności gatunków przypadkowych. Po wyłączeniu ich z analizy struktura troficzna zgrupowania przedstawiała się odmiennie - wśród gatunków z klas wierności F1 - F3 również 50% stanowiły zoo- i hemizoofagi, wyraźnie większy był udział ksylofagów i mykofagów (około 40%), natomiast polifagi i saprofagi stanowiły marginalny odsetek. Pomimo tego, że zgrupowanie koleopterofauny saproksylicznej rezerwatu „Dębina” odznaczało się specyficznym składem gatunkowym, co wykazała analiza podobieństwa gatunkowego tego rezerwatu do analogicznych zgrupowań, badanych w innych obiektach, położonych w różnych regionach Polski, uzyskane wyniki pozwalają zaliczyć ten rezerwat do obiektów o umiarkowanej wartości przyrodniczej, oszacowanej na podstawie koleopterofauny saproksylicznej.
Szata roślinna źródlisk Drawieńskiego Parku Narodowego
STRESZCZENIE
Flora i roślinność źródlisk należą do słabiej poznanych składników szaty roślinnej naszego kraju. Uformowany przez zlodowacenie Wisły fluwioglacjalny krajobraz Drawieńskiego Parku Narodowego sprzyja występowaniu licznych źródeł. Na obszarze Drawieńskiego PN znanych jest około 80 obiektów z wypływami wód podziemnych, z których większość położona jest w dolinach Płocicznej i jej dopływów. Badaniami objęto szatę roślinną 51 nisz źródliskowych. Uzyskane wyniki wskazują, że w ich florze dominują gatunki lasów łęgowych (Alno-Ulmion) i olsów (Alnion glutinosae). Z gatunków typowych dla zimnych wód płynących (krenofity obligatoryjne) odnotowano: Cardamine amara, Berula erecta i Veronica beccabunga. Liczniejsze są krenofity fakultatywne oraz luźniej związane z tymi siedliskami krenofity indyferentne. Łącznie na badanych siedliskach stwierdzono ponad 120 taksonów roślin naczyniowych i mszaków, co stanowi ok. ¼ liczby gatunków odnotowanych w tych siedliskach na obszarze Polski. W 70% badanych obiektów odnotowano płaty 5. zbiorowisk roślinnych: Cardamino-Beruletum, Cardamino-Chrysosplenietum alternifolii, Caricetum remotae, Caricetum acutiformis i Carici canescentis-Agrostietum caninae. Tylko w około 25% badanych nisz źródliskowych występują zbiorowiska z klasy Montio-Caraminetea (Cardamino-Chrysosplenietum alternifolii i Caricetum remotae). W badanych niszach zdecydowanie dominuje
(w ponad 40% obiektów) zbiorowisko typowe dla wód płynących z klasy Phragmitetea (Cardamino-Beruletum erecti). W około 20% badanych obiektów roślinność tworzy mozaika zbiorowisk, a w 12% nisz nie odnotowano dobrze wykształconych płatów roślinności. Źródliska DPN są powiązane dynamicznie z ciekami wpływając pozytywnie na stabilność ich warunków hydrologicznych. Ma to duże znaczenie w ochronie fitocenoz włosieniczników (Ranunculion fluitantis) identyfikujących siedlisko przyrodnicze Natura 2000 – kod 3260.
Atomaria pseudatra Reitter, 1888 i A. hislopi Wollaston, 1857, dwa nowe gatunki chrząszczy w faunie Polski (Coleoptera, Cryptophagidae)
STRESZCZENIE
W zamieszczonej pracy autorzy przedstawiają informacje o dwóch nowych dla fauny Polski gatunkach chrząszczy. Chrząszcze te należą do rodziny Cryptophagidae i rodzaju Atomaria Steph. Pierwszy z nich A. pseudatra Reitt. został odłowiony na obszarze Biebrzańskiego Parku Narodowego. Natomiast drugi gatunek, A. hislopi Woll., odłowiono w Bieszczadzkim Parku Narodowym, na Tarnicy oraz Połoninie Wetlińskiej.
Krajowa fauna, żubry i Puszcza Białowieska na łamach leszczyńskiego „Przyjaciela Ludu” (1834-1849)
STRESZCZENIE
W 1878 roku Włodzimierz Dzieduszycki, przyrodnik i mecenas nauki, założył Galicyjskie Towarzystwo Łowieckie. Towarzystwo wydawało czasopismo Łowiec od 1878 do 1939 roku. Znaczna część artykułów w tym czasopiśmie poświęcona była Puszczy Białowieskiej, ochronie przyrody i żubrom. Nasza praca analizuje te artykuły, ukazując szereg nieznanych dotąd informacji i dowodząc, że periodyki myśliwskie są bardzo ważnym źródłem historiograficznym do poznania Puszczy Białowieskiej i ochrony przyrody w tej części Europy.
CONTENTS
RAFAŁ ROGOWSKI, TADEUSZ WOJAS – Beetles (Coleoptera) inhabiting coarse woody debris in „Dębina” nature reserve in Nysa Kłodzka Valley
LESZEK KUCHARSKI, MAREK KLOSS, JADWIGA SIENKIEWICZ – Spring vegetation of the Drawieński National Park
SHORT FLORISTIC, FAUNISTIC AND MICOBIOTIC NOTES
JERZY BOROWSKI, TOMASZ GAZUREK, CZESŁAW GREŃ, RADOSŁAW PLEWA, JACEK HILSZCZAŃSKI, TOMASZ JAWORSKI, ANDRZEJ GÓRZ – Atomaria pseudatra Reitter, 1888 and A. hislopi Wollaston, 1857, two beetle species in Polish fauna (Coleoptera, Cryptophagidae)
TOMASZ NIECHODA, AGNIESZKA ALEKSIEJCZUK, PAWEŁ MACIAK – Tsar Oak - Legend of the Bialowieza Forest
CHRONICLE
PIOTR DASZKIEWICZ, TOMASZ SAMOJLIK – Polish fauna, European bison, Białowieża Primeval Forest in the pages of Leszno’s „Przyjaciel Ludu” (1834-1849)
FOR MEMORY
BOGUMIŁA JĘDRZEJEWSKA, ANNA, MARIA WÓJCIK – Memory of Barbara Ewa Wysmułek (1931–2023)
MAŁGORZATA BOŁBOT – dr Jan Raczyński
RAFAŁ ROGOWSKI, TADEUSZ WOJAS – Beetles (Coleoptera) inhabiting coarse woody debris in „Dębina” nature reserve in Nysa Kłodzka Valley
LESZEK KUCHARSKI, MAREK KLOSS, JADWIGA SIENKIEWICZ – Spring vegetation of the Drawieński National Park
SHORT FLORISTIC, FAUNISTIC AND MICOBIOTIC NOTES
JERZY BOROWSKI, TOMASZ GAZUREK, CZESŁAW GREŃ, RADOSŁAW PLEWA, JACEK HILSZCZAŃSKI, TOMASZ JAWORSKI, ANDRZEJ GÓRZ – Atomaria pseudatra Reitter, 1888 and A. hislopi Wollaston, 1857, two beetle species in Polish fauna (Coleoptera, Cryptophagidae)
TOMASZ NIECHODA, AGNIESZKA ALEKSIEJCZUK, PAWEŁ MACIAK – Tsar Oak - Legend of the Bialowieza Forest
CHRONICLE
PIOTR DASZKIEWICZ, TOMASZ SAMOJLIK – Polish fauna, European bison, Białowieża Primeval Forest in the pages of Leszno’s „Przyjaciel Ludu” (1834-1849)
FOR MEMORY
BOGUMIŁA JĘDRZEJEWSKA, ANNA, MARIA WÓJCIK – Memory of Barbara Ewa Wysmułek (1931–2023)
MAŁGORZATA BOŁBOT – dr Jan Raczyński